Thuisbatterijen zijn in opkomst. Hiermee kunnen consumenten bijvoorbeeld ongebruikte (zonne)-energie opslaan voor later. Bij een juiste inzet (dus: eigen verbruik van zelf opgewekte energie vergroten) kunnen thuisbatterijen het stroomnet ontlasten, maar ze kunnen ook de file op het net verergeren. Daarom pleit Enexis voor het stellen van voorwaarden aan flexibele middelen zoals thuisbatterijen. In dit artikel leest u onze visie over het gebruik van thuisbatterijen.

Hoe werken thuisbatterijen?

Een thuisbatterij is een klein opslagsystem (2-20 kWh) dat bij huishoudens en kleine bedrijven achter de bestaande elektriciteitsmeter wordt geplaatst. Een thuisbatterij kan zelf opgewekte energie die niet direct gebruikt wordt opslaan. Deze opgeslagen energie kunnen ze vervolgens later gebruiken, bijvoorbeeld wanneer zonnepanelen geen elektriciteit opwekken. Ook huishoudens die geen zonnepanelen hebben, kunnen gebruikmaken van een thuisbatterij. Op momenten dat de energietarieven laag zijn kunnen huishoudens de thuisbatterij opladen, om vervolgens de energie te gebruiken op momenten dat de tarieven hoger zijn.

Waarom zijn thuisbatterijen in opkomst?

Er zijn diverse ontwikkelingen die hierin een rol spelen. Een grote aanjager is de voorgenomen afschaffing van de salderingsregeling voor zonnepanelen. Als het belastingvoordeel vanaf 2027 verdwijnt, krijgen huishoudens met zonnepanelen minder geld voor de stroom die ze aan het net leveren. Daarnaast brengen energiemaatschappijen nu ook kosten in rekening voor het terugleveren van stroom. Hierdoor is het voor huishoudens en kleine bedrijven interessanter geworden om een thuisbatterij, die overigens steeds goedkoper wordt, aan te schaffen.

Bieden thuisbatterijen een oplossing voor problemen op het net?

Opslag van elektriciteit in de vorm van batterijen is een manier om aan de vraag naar flexibiliteit te voldoen. Een thuisbatterij kan pieken verlagen door op te laden tijdens zonuren, en te ontladen op de piekmomenten van verbruik, vaak in de avond. Echter, thuisbatterijen zijn vaak niet groot genoeg om grote pieken op het stroomnet op te vangen. In de praktijk blijkt, afhankelijk van de gekozen laadstrategie, dat de batterij al vol zit vóór de zonnepiek op het net wordt bereikt. De toegevoegde waarde van thuisbatterijen voor het ontlasten van het elektriciteitsnet is daarom onzeker. In sommige gevallen kunnen thuisbatterijen de schaarste zelfs verergeren.         

Waarom kunnen thuisbatterijen schaarste op het net verergeren?

Afhankelijk van het doel waarvoor thuisbatterijen worden ingezet kunnen thuisbatterijen netcongestie verergeren en zelfs een stroomstoring veroorzaken. Het landelijke elektriciteits-systeem moet altijd in balans zijn, zodat iedereen in Nederland stabiel en veilig elektriciteit kan gebruiken. Steeds vaker worden thuisbatterijen gebruikt om het landelijke systeem in balans te houden. We noemen dit sturen op de passieve onbalans. Het sturen op landelijke (passieve) onbalans heeft echter grote impact op het lokale stroomnet. Zeker als veel huizen in een wijk thuisbatterijen gebruiken. Hierdoor kan het lokale stroomnet overbelast raken en kan er stroomstoring ontstaan.

Welke voorwaarden stelt Enexis voor?

De thuisbatterij kán het net ontlasten bij een juiste inzet. Maar met het huidige beleid en de huidige prikkels hebben thuisbatterijen vaak een negatief effect op de schaarsteproblematiek. Daarom moeten eerst randvoorwaarden worden gesteld, namelijk:

  • Een goed nageleefde registratie: door thuisbatterijen te registeren (via energieleveren.nl), ontstaat beter inzicht in waar en hoe thuisbatterijen gebruik worden, zodat we congestie slimmer kunnen aanpakken.
  • Duidelijke sturingsvoorwaarden: we moeten thuisbatterijen en andere flexibele assets kunnen aansturen als noodmaatregel om netuitval te voorkomen. Dit vereist een gestandaardiseerd communicatieprotocol en de mogelijkheid voor de netbeheerder om het vermogen van thuisbatterijen in noodsituaties te beperken.
  • Afschaffing van de salderingsregeling: afschaffing van de huidige salderingsregeling kan de businesscase van thuisbatterijen verbeteren doordat zonnepaneelbezitters dan gestimuleerd worden om hun opgewekte energie zelf te gebruiken. Het vergroten van ‘zelfverbruik’ heeft een positief effect op netcongestie.
  • Invoering nieuw tariefsysteem consumenten: Netbeheer Nederland, belangenbehartiger van de netbeheerders, onderzoekt samen met bureau Berenschot of en hoe wijzigingen in nettarieven voor kleinverbruikers bijdragen aan verandering van gedrag, zodat zij efficiënter gebruikmaken van het net. Deze financiële prikkel zorgt ervoor dat thuisbatterijen beter worden ingepast in ons elektriciteitsnet.
  • Beperken sturing op onbalans: vanuit Netbeheer Nederland onderzoeken we de mogelijkheden om het sturen van apparaten op de (passieve) onbalans te beperken op laagspanningsnetten. Resultaten verwachten we begin volgend jaar.

Met deze voorwaarden kan de thuisbatterij een waardevolle bijdrage leveren aan het toekomstige energiesysteem. 

Meer weten? Lees verder op onze website.